10 Gratis coachtips

Coachtip #1: Durf de stilte toe te laten

Stilte is een waardevol en onmisbaar component in een goed coachgesprek. Stilte is nodig om inzichten te laten landen. Om de impact van woorden lijfelijk te kunnen ervaren. Om diep in jezelf te kunnen voelen, waar het werkelijk om gaat.

Ik heb gemerkt dat veel coaches een beetje bang zijn voor stilte. Bang dat ze met niets doen en stil zijn, als coach te kort schieten. En dus komt de volgende vraag veel te snel. En dat is jammer. Want juist in de stilte ontstaat de magie. Het woordeloze kennen.

Stil kunnen zijn is een grote kwaliteit. Oefen daarmee. Raak ermee vertrouwd. En ontdek hoeveel dieper je komt als de stilte mee mag doen. 

Coachtip #2: Durf te vertragen

Komt iemand bij een coach, dan is hij of zij op zoek naar verandering. Ik sta hier, hier is het niet (meer) leuk en ik zou het graag anders willen. Veel coaches beginnen met de vraag: Waar wil je heen? En vervolgens: Wat heb je nodig om daar te komen?

Goeie vragen, maar in mijn ogen veel te snel gesteld. Durf je eerst daar te zijn waar je cliënt eigenlijk helemaal niet wil zijn? In het nu, waar het ongemak zit? Durf je de cliënt uit te nodigen om dat ongemak te onderzoeken en te doorvoelen?

Pas als je cliënt volledig kan ontspannen in hoe het nu is, volgt als van nature de volgende stap: Waar wil je heen? En dan zonder de vraag: Hoe kom je daar. Want die vraag zal direct weer blokkeren.

Vertraag. Neem te tijd voor iedere vraag. Want iedere iedere vraag kent een natuurlijk moment. Ben je daarop afgestemd, dan gaat het coachen moeiteloos.

Coachtip #3: Wees oprecht nieuwsgierig

De beste coachvragen verschijnen als vanzelf als je oprecht nieuwsgierig bent naar wat er in de ander speelt. Oprecht nieuwsgierig zijn, betekent dat je zelf leeg bent van gedachten en ideeën over het proces van de ander. Je hebt er geen mening over, je gaat het verhaal niet analyseren of duiden, je bent alleen geïnteresseerd in dat wat de ander ervaart. 

Deze open nieuwsgierige houding ​biedt jouw coachee alle ruimte en alle veiligheid​ om zijn of haar zelfonderzoek optimaal uit te voeren. Het is immers niet ons onderzoek, maar het onderzoek van je cliënt. Onze taak is de juiste ruimte, de juiste sfeer en de juiste veiligheid te bieden, waarin de cliënt zijn eigen ontdekkingstocht kan doen. 

Wij zetten slechts de route uit. Wij luisteren, wij vragen en we vatten samen.
Wie de kunst verstaat in die eenvoud te blijven, ​kan zichzelf een vaardig coach noemen.​

Coachtip #4: Laat de hulpverlener thuis

De meeste coaches zijn in het vak beland omdat ze graag van betekenis zijn voor anderen. Er is een oprecht verlangen om het leven van de ander een stukje prettiger te maken. Het geeft veel voldoening om je cliënt zoveel lichter naar huis te zien gaan dan hoe hij of zij binnenkwam.

Dat is prachtig en waardevol. Maar het kan ook een valkuil zijn. Als je te graag wilt helpen,

• Ben je te hard aan het werk
• Ga je waarschijnlijk te snel
• Wil je iets fixen
• Ontneem je jouw cliënt de kans om zelf te voelen en te ontdekken wat er werkelijk speelt
• Geef je je cliënt de boodschap dat hij ’t zelf niet kan
• Maak je het proces in zekere zin onveilig voor je cliënt

Met andere woorden: je verstoort het natuurlijke en geheel vrije proces van zien, voelen en erkennen.

Dus laat de hulpverlener in jezelf thuis. Verzeker jezelf dat jij niets hoeft te fixen en vertrouw op het eigen reflectievermogen van je cliënt.

Alles wat gezien, gevoeld en erkend wordt, zal als vanzelf in beweging komen. Precies zoals het de bedoeling is. Daar hoeven wij ons verder niet mee te bemoeien.

 Coachtip #5: Verfijn je afstemming

Vaardig coachen gaat bovenal over zorgvuldig afstemmen. Wees je steeds bewust wat er in de ander omgaat. En check of wat jij voelt, klopt met de werkelijkheid. Niet door te benoemen wat jij (intuïtief) voelt en te vragen of dat klopt, maar door simpelweg te vragen: Wat ervaar je nu? Vertragen en verstillen helpt daarbij.

Het is een simpel gegeven, en de meeste coaches zullen zeggen: maar dat doe ik ook. Terwijl ik tijdens onze trainingen toch nog regelmatig opmerk dat zowel de beginnende coach als de ervaren coaches, te snel gaan, of te veel vanuit hun eigen conclusies en inzichten de vragen stellen, waardoor de juiste afstemming ontbreekt.

Met de juiste afstemming zal het coachen moeiteloos gaan omdat je volledig het tempo volgt van je coachee. Niet sneller, niet langzamer en niet ergens anders dan waar de coachee op dat moment is. Het is in die verfijnde afstemming waar de prachtige magie van natuurcoaching kan ontstaan. 

Coachtip #6: Vertrouw op het niet weten

Onze rol als coach is de kaders te bepalen, waarlangs de cliënt een open onderzoek doet. Wij bepalen de route, maar hebben geen idee wat zich daarbinnen zal ontvouwen. We zijn oprecht nieuwsgierig naar de inhoud van het proces en zijn respectvol naar ieder antwoord, ieder gevoel en iedere ontdekking van de cliënt.

Echter, als wij op zoek gaan naar een voor ons bevredigend antwoord, anders dan de cliënt aangeeft, verliezen we dat respect. Als je wilt dat de cliënt ergens anders is, qua gedachte, gevoel of stemming, dan waar hij op dat moment is, verwerp je de realiteit van het nu. 
 
Natuurlijk komt het voor dat jij dingen intuïtief aanvoelt, patronen mogelijk herkent, ziet waar de kern van het probleem zit. Dat is niet verkeerd, en het kunnen zelf belangrijk richting aanwijzers zijn in het gesprek. De grote kunst is, om dat wat je denkt te zien, om te zetten in open, oprecht nieuwsgierige vragen. Om op dat moment het verschil te zien tussen zien en weten. Je ziet iets, maar je weet niets.
 
Het leren zit hem niet zozeer in de juiste formulering van de vragen (hoewel dat wel een mooie opstap kan zijn), maar in jouw zijnshouding. Dat jij ook werkelijk van binnen voelt: ik weet niets, ik hoef ook niets te weten, ik ben oprecht nieuwsgierig naar het weten van de ander, en vertrouw op en heb respect voor de innerlijke wijsheid van mijn coachee. 

Coachtip #7: Durf door te vragen

Een coachee komt bij je, omdat hij of zij ergens in het leven is vastgelopen. De persoon komt er zelf niet meer uit, weet niet meer wat er nodig is om verder te bewegen, en zoekt hierin begeleiding.

Jij, de coach, stelt vragen. ​Vragen die helpen bewust te worden wat er gaande is. Vragen die helpen om helderheid te krijgen in de vaak warrige geest van je cliënt.

Sommige vragen kunnen confronterend zijn, of emoties oproepen. ​En sommige cliënten zijn er een ster in om (veelal onbewust) om de hete brei heen te draaien. De waarheid kan spannend zijn. Kan gevolgen hebben.

Simpele vragen als Wat doet dit met je?​ Of Wat wil je echt? kunnen voor sommige coachees heel confronterend zijn. De neiging kan zijn om in uitleg of verhalen te schieten. Ga je daar als coach in mee, en laat je de vraag onbeantwoord, dan mis je zeer waarschijnlijk een belangrijk keerpunt in de coaching. Het is juist daar, waar het ongemakkelijk wordt, waar de grootste inzichten tevoorschijn komen.

Nou moet het niet zo zijn dat je gaat zitten duwen, als de weerstand te groot is. Maar de coachee rustig terugleiden naar de vraag en samen kijken of die vraag wellicht toch beantwoord kan worden, kan zeer heilzaam zijn.

Onderzoek bij jezelf waarom je niet doorvraagt. Word je ongemakkelijk van de weerstand die je bij de ander voelt? Ben je zelf bang voor emoties?​ Mocht dat zo zijn, spar hierover met collega’s of intervisie-maatjes en kijk hoe je hierin meer stevigheid kan creëren. ​ 

Coachtip #8: Herhaal, herhaal, herhaal

Coaching gaat in de eerste plaats over het creëren van helderheid. Dat is wat jouw coachee zoekt. Ergens hij het overzicht kwijtgeraakt en daar loopt hij op vast. Doordat wij de coachee stap voor stap bevragen, is hij in staat de boel weer op een rijtje te zetten. Is er helderheid, dan is er ruimte voor beweging.

In dit proces is het heel ondersteunend als de coachee regelmatig terug hoort, wat hem inmiddels duidelijk is geworden. Vergeet dan ook niet regelmatig terug te geven in je eigen woorden wat je de coachee hoort vertellen. Dat heet parafraseren. Parafraseren kun je niet vaak genoeg doen, en is om 3 redenen belangrijk:

1. Doordat je terug geeft wat de coachee zegt, wordt het nog meer waar.
2. Doordat de coachee zijn eigen verhaal terug hoort, beklijft het beter.
3. Door het verhaal in je eigen woorden terug te geven kun je checken of je de coachee goed hebt begrepen.

Wees niet bang dat je teveel herhaalt. Je zult merken dat het voor de coachee alleen maar heel prettig is om steeds weer bevestigd te worden in hoe de dingen zijn. 

Coachtip #9: Hou het simpel

Coaching gaat over helderheid scheppen. Je cliënt is vastgelopen. Hij zit vol met vragen, maar lijkt geen toegang te hebben tot de antwoorden. In het hoofd is het een warboel. De grootste behoefte is structuur en overzicht. Waar gaat het in de kern over? En welke keuzes kan ik hierin maken?

Aan de coach de taak om structuur in het verhaal te brengen. Doorvragen op wat belangrijk lijkt te zijn, alle bij-verhalen loslaten en de emotionele laag eruit halen. Maak het feitelijk:

Dit is wat er speelt
Dit zijn je gedachten erover
Dit is hoe het voelt
Dit is wat je graag zou willen
Punt

Je zult merken dat dit simpele overzicht lucht en ruimte geeft. Laat vooral de vraag: Maar hoe dan? liggen tot je laatste sessie. Eerst is die ruimte en ontspanning nodig, voor je cliënt klaar is voor de volgende stap. 

Coachtip #10: Ken je valkuilen

Ieder coach heeft zo zijn eigen valkuilen. De één heeft de neiging te willen meedenken, de ander wil te snel een oplossing, sommige coaches zijn huiverig voor emoties, andere vinden het lastig een helderde structuur vast te houden. Wees je bewust van je valkuilen en oefen met intervisiemaatjes om jezelf hierin te verbeteren. Kijk uit dat je ze uit onzekerheid niet wegmoffelt, maar eigen ze bewust toe en geef jezelf de ruimte om te leren.

Als je na iedere sessie terugkijkt naar de momenten waar het wat stroef liep, of alle kanten uitging, kun je ook goed zien waar je dingen hebt laten liggen. Schrijf deze leerpunten op en neem ze bewust mee in je volgende sessie.