Ruzie over een erfenis: Ik ben er helemaal klaar mee.

We naderen een driesprong. Mijn cliënt, een ondernemer van 36, voelt zich machteloos. Een langdurig conflict in de familie lijkt zich niet te willen oplossen. Terwijl hij toch alles heeft geprobeerd. Steeds weer het gesprek met zijn zuster aangegaan. “Ik heb uitgelegd wat ik voel, waar ik last van heb. Ik heb geluisterd naar haar verhaal. Ik heb oplossingen aangedragen. Ik heb haar ruimte gegeven, want daar vraagt ze om. Ik heb gezegd dat ik haar begrijp. Maar ze blijft maar boos. Wil even niets met me te maken hebben. Ik voel me niet gezien, niet gerespecteerd en niet gehoord. En ik merk dat het me uitput. Ik kom zo’n beetje tot het punt dat ik er helemaal klaar mee ben. Maar opgeven voelt helemaal niet goed. Alsof ik mijzelf verloochen.”

Het is een klassiek verhaal. Ruzie om de verdeling van de erfenis. Vader heeft een huis in Frankrijk na gelaten. Dochter wil het houden als vakantiehuis voor de familie. De opbrengst van de huur verdelen. Zoon wil het huis verkopen. Hij kan het bedrag momenteel goed gebruiken om een nieuwe investering te doen voor zijn bedrijf.

“Wat is je wens?” vraag ik hem. “Wat wil je het allerliefst met je zus?”

“Ik wil dat ze mijn rechten respecteert en niet alleen maar met haar eigen belang bezig is. Ik wil dat we een oplossing vinden, waar we ons allebei in kunnen vinden. Ik wil met haar in contact kunnen zijn, zonder gedoe. Zonder verwijten. Gewoon, dat het allemaal OK is. Dat ik OK ben in haar ogen. Dat het ook OK is dat we anders over bepaalde dingen denken. Dat we anders met bepaalde dingen omgaan. Dat we uiteindelijk gewoon samen kunnen zijn, op verjaardagen, of andere momenten en dat er dan geen onderhuidse spanning is.”

Midden op de driesprong staan we stil. “Is er nog een andere mogelijkheid dan heel hard je best doen, of volledig afhaken?,” vraag ik hem. Hij zwijgt en kijkt me puzzelend aan. “Ik zou het niet weten,” antwoordt hij na een tijdje. “Hoe zou het zijn om niet-iets te doen?”, stel ik voor. “Dat is toch hetzelfde als afhaken?” “Nou nee. Als je afhaakt, geef je je verlangen op. Je verlangen om het goed te hebben met je zus.” Hij fronst zijn wenkbrauwen. “Dus ik hou mijn verlangen, maar ik doe er niets mee? Wat schiet ik daar nou mee op?”

“Laten we dat eens gaan ontdekken. Er zijn hier drie paden. Stel die staan voor drie mogelijkheden. Eén: heel erg je best doen een oplossing te vinden. Twee: volledig afhaken. Drie:  je verlangen eren, zonder dat je iets mee doet. Ik stel voor dat we de symbolisch bewandelen en kijken wat er te ontdekken valt.”

Hij zet er flink de pas in op het eerste pad. Zijn blik naar de verte gericht. “Waar ga je naar toe?” “Ik weet niet, naar de oplossing vermoed ik.” Zwijgend stappen we door. Het is een vrij recht pad met aan beide zijden statige berken. Een briesje doet de bladeren ruisen. Ik zie elfenbankjes, hoor een specht tikken en ben gefascineerd door de wijze waarop het zonlicht dansende vlekken tovert in het bos. Mijn cliënt lijkt geen oog te hebben voor wat er op zijn pad verschijnt. “Wat ervaar je?” vraag ik hem.

“Het is een beetje dubbel. Het is lekker om zo even door te lopen, het is ook fijn om op weg te zijn naar een oplossing, alleen lijkt hij niet te verschijnen. En dat is dan weer frustrerend. Mijn neiging is om steeds maar verder te lopen en om iedere bocht te kijken. Er is een angst dat ik er nooit zal komen.” Ik sta bewust even stil. “Hoe voelt dat in je lijf?” Hij richt zijn blik naar de grond. Sluit vervolgens zijn ogen. “Er zit een zekere gespannenheid. Het voelt zeker niet relaxed.” Als hij zijn ogen weer opent, wijs ik naar het eind van het pad. “Wat zou de oplossing jou brengen?” vraag ik hem. “Een overeenkomst. Begrip, denk ik. Dat mijn zus begrijpt wat ik voel. Dat ze mijn beweegredenen snapt en respecteert.”

Op het pad dat symbool staat voor ‘afhaken’ komen we niet verder dan twee meter. “Dit is heel bizar,” zegt hij verbaasd. “Ik kom gewoon echt geen stap verder. Mijn lijf wil niet mee. Ik voel me zwaar en sloom. Wil hier vandaan. Heb de neiging om weg te rennen. De ruimte te zoeken. Wat is dit raar!” “Als je nu, op deze plek aan je zus denkt. Welke gedachten komen er dan op?” “Heel eerlijk?….Dan denk ik: flikker toch op met je gezeik. Ik ben klaar met je. Ik word hier zo moe van. Als je mijn rechten niet wil respecteren, laat dan ook maar. Als ik er echt in ga, dan word ik ongelooflijk pissig!”

Op het pad van niet-iets doen gebeurt er iets wonderlijks. Ik zie hem ontspannen. Zijn houding verandert. Er verschijnt een zekere lichtvoetigheid in zijn pas. Zijn gezicht lijkt te verzachten. Ik zie hem om zich heen kijken. “Hoe is het hier?” “Ja. Wel goed eigenlijk. Rustig, op de één of andere manier.” “Wat is je neiging op dit moment?” “Ik zou wel even willen zitten.”

We nemen plaats op een omgevallen boomstam. “Wonderlijk hoe ontspannen ik me voel. Alsof ik meer lucht heb gekregen. Kijk dat licht eens, hoe mooi?” “Het valt me op dat je hier meer in contact bent met de omgeving. Klopt dat?” Hij knikt bevestigend. “Als je nou denkt aan je verlangen om het goed te hebben met je zus. En je kijkt ondertussen om je heen. Wat trekt dan jouw aandacht?” Hij wijst direct op twee grote bomen. Een dennenboom en een beuk.

“Wat vertelt dit beeld over jouw wens?” “Ik ben de dennenboom en mijn zus is de beuk. We zijn heel verschillend, maar toch staan we gebroederlijk naast elkaar. Ieder stevig geworteld. We respecteren elkaars ruimte.”
Ik geef hem even de tijd om het beeld nader te bekijken. “Wat is er zo karakteristiek aan de dennenboom?” Met enige levendigheid in zijn stem, begint hij te vertellen. “Hij heeft een hele rechte stam. De stam is geschubd. Bestaat eigenlijk uit allemaal verschillende vakjes. De boom is hoog en enigszins smal. Hij heeft natuurlijk iets puntigs, door de dennennaalden. Hij is altijd groen, nooit kaal.” En dan lachend: “nou ja, dat komt dan niet helemaal overeen met mijn moderne kapsel.”

“En wat vertelt dat allemaal over jou?” vraag ik vervolgens. “Die verschillende vakjes geven aan dat ik oog kan hebben voor alle verschillende puzzelstukjes in een proces. Ik kan breed kijken. Dat puntige gaat over scherpzinnigheid en doortastendheid. En dat ik nooit kaal wordt, zegt iets over niet snel los willen of kunnen laten. Ik geef niet gauw op, blijf telkens weer zoeken naar nieuwe mogelijkheden. Dat is natuurlijk ondernemers eigen. Wij denken niet in belemmeringen, maar in oplossingen.”

Ik wijs naar de boom ernaast. “En wat kun je vertellen over de beukenboom?” Zijn houding verstilt. “Die beuk heeft door de vorm iets zachts en moederlijks. De takken staan als open armen naar de hemel gericht.” Hij slikt. Valt stil. Verzet zijn voet. Haalt adem. Knippert met zijn ogen en vervolgt met een trillende stem:  “Jee, dat raakt. Ik kan ineens zo voelen hoeveel liefde ze bij zich draagt. Dat ze een groot hart heeft en eigenlijk niets liever wil dan de familie bij elkaar houden. Dat het huis in Frankrijk dáár voor staat.”

“Waarom raakt dit jou zo?” “Nou, dat ik dat nooit zo heb gezien? Dat ik het zag als iets egocentrisch, dat ze dat huis wilde houden voor haar gezin. Het gevoel dat ze mij een soort van buiten de deur hield. Nu zie ik dat haar intenties een heel andere basis hadden. Ik schaam me nu bijna voor mijn houding. Misschien was ik zelf wel degenen die alleen maar met zichzelf bezig was. En nog behoorlijk drammerig ook. Ik wilde vooral mijn eigen zin doorzetten.”

De weg van niet-iets-doen  heeft de ondernemer vele nieuwe inzichten gebracht. Leidde hem naar diep liggende gevoelens die niet zichtbaar werden op de andere twee wegen. Gaf hem een nieuw vertrekpunt om de kwestie rond het huis in Frankrijk met zijn zus te bespreken. Zijn veranderde houding had een groot effect op die van haar. Er is nu nog geen oplossing gevonden, maar er is een hernieuwd ontspannen contact en een gedeeld vertrouwen dat ze er op enig moment samen uit zullen komen.