Je afspraak met het leven is NU

“Je hebt een afspraak met het leven. En het moment is nu”, zei mijn geliefde leraar Thich Nhat Hanh ooit. Die paar woorden geven precies aan waar het in het leven om draait. Wil je het leven echt ontmoeten, wil je het in al zijn volheid leven, dan dien je NU aanwezig te zijn. Een ander moment is er niet. Schuif je de afspraak vooruit, of vergeet je hem, dan gaat het leven ongemerkt aan je voorbij.

Thây, zoals zijn leerlingen hem noemden, overleed afgelopen week op 95 jarige leeftijd. Dat raakte me diep. Hij is zeer belangrijk voor me geweest op mijn spirituele pad. Ik heb heel veel van hem geleerd en voel daar grote dankbaarheid voor.

Hij leerde me mijn stappen te vertragen, zodat ik kon ervaren hoeveel rust dat brengt. “Loop alsof je voeten de aarde kussen”, instrueerde hij ons liefdevol.  Hij leerde me om bewuste aandacht te brengen in alles wat ik doe, zodat ik vol kon genieten van elk moment dat zich ontvouwde. “Als je je handen wast, bedenk hoe het water uit de bergen is gekomen, voel de temperatuur van het water op je huid, wees je bewust dat het water zomaar voor je beschikbaar is”.

Hij leerde me dankbaar te zijn voor al die dingen waar we gewoonlijk niet bij stil staan. Dankbaar voor het eten op mijn bord en voor alle mensen die ervoor hebben gezorgd, dat dit eten op mijn bord ligt. De boer die het graan heeft geoogst, de bakker die het brood heeft gebakken, de winkelier die het brood verkoopt. Hij leerde me ook hoe fijn het is in stilte te eten. Hoe meer je kan genieten als je in alle rust en aandacht eet.

Hij leerde me dat niets in de wereld los staat van elkaar, dat alles met alles is verbonden en niets los van elkaar kan bestaan. Dat je de hele wereld terug kan vinden in bijvoorbeeld één velletje papier dat gemaakt is van verpulverd hout. In het papier zit de boom, en ook de zon die de boom nodig had om te groeien, net als de aarde en de regen. In het papier zit ook de houthakker die de boom heeft gekapt en de ouders van de houthakker. Maar ook het brood van de bakker en de melk van de koe, die de houthakker nodig heeft om te leven. En ga zo maar door. Thây had er zelfs een woord voor bedacht: interbeing.

Thây leerde me compassie te voelen. Juist voor de mensen wiens acties we zo veroordelen. Door te leren begrijpen. Zonder begrip voor het verhaal en de geschiedenis van de ander, kan je niet waarlijk liefhebben. Zo herinner ik me zijn boodschap.

Ik was erg onder de indruk van de eenvoud en bescheidenheid die hij uitstraalde, terwijl hij toch, na de Dalai Lama, de grootse spiritueel leider van de wereld was. Ik zie hem nog in Plum Village, zijn thuis basis, vlak voor de lunch vooraan in de rij staan, met een klein bescheiden kommetje in zijn handen. Hij schepte zelf de eenvoudige maaltijd op, van hetzelfde buffet als wij. Diezelfde eenvoud klonk door in al zijn woorden. En dat maakte zijn leer en zijn meditaties zo krachtig. Iedereen kon begrijpen wat hij bedoelde. Iedereen kon aan den lijve ervaren hoe het voelt om echt thuis te zijn.

Thây was een vredesactivist. “Vrede begint in jezelf”, was zijn krachtige boodschap. Hoe kun je ooit vrede in de wereld brengen, als je van binnen geen vrede voelt. Het hielp mij in mijn overtuiging dat mijn innerlijk werk geen egocentrisch pad was, maar een weg die niet alleen van betekenis voor mijzelf was, maar zeker ook voor de wereld om me heen.

Thich Nhat Hanh is overleden en dat is een groot gemis. “Maar ik zal niet weg zijn, je zult me overal terugvinden”, liet hij ons vaak weten. Natuurlijk leeft hij voort in deze woorden, in de boeken, in dat wat we allemaal van hem geleerd hebben, in de verandering die hij in vele levens en in de wereld heeft gebracht. Maar de diepere betekenis van zijn woorden gaat veel verder. Die laat zien dat we in de kern vormloos zijn. Pure levensenergie, die zich uit in vele vormen tegelijkertijd.

We zijn niet alleen dit lichaam, deze vorm, we zijn veel meer dan dat, we zijn alles tegelijkertijd. We zijn die ene bron die zich keer op keer herschept. Als je dat kan zien, stijg je boven het duale denken uit en kun je liefde en mededogen voelen voor alles en iedereen om je heen. Dan heb je jezelf lief in al je verschijningsvormen.

Thay schreef er een prachtig gedicht over. Noem me alsjeblieft bij mijn ware namen. Met grote dankbaarheid en een diepe buiging voor alles wat hij voor mij en de wereld heeft betekent, sluit ik dit schrijven graag af met dat bijzondere gedicht.

Noem me alsjeblieft bij mijn ware namen

Zeg niet dat ik morgen zal vertrekken,
want zelfs vandaag kom ik voortdurend aan.

Kijk goed: ik arriveer elke seconde
als een knop aan een lentetak,
als een jong vogeltje met tere vleugels,
dat leert zingen in zijn nieuwe nest,
als een rups in het hart van een bloem,
als een juweel verborgen in een steen.

Ik blijf komen om te lachen en te huilen,
te vrezen en te hopen.
Het kloppen van mijn hart is de geboorte en de
dood van al wat leeft.

Ik ben het eendagsvliegje
dat zich aan het oppervlak van de rivier ontpopt
en ik ben de vogel die, als de lente komt,
precies op tijd is om het vliegje op te eten.

Ik ben de kikker die vrolijk rondzwemt
in het heldere water van de vijver
en ik ben de ringslang die onhoorbaar nadert
en zich met de kikker voedt.

Ik ben het kind in Oeganda, vel over been,
mijn benen zo dun als bamboestokjes
en ik ben de wapenhandelaar
die moordwapens aan Oeganda verkoopt.

Ik ben het twaalfjarige meisje,
vluchteling op een klein bootje,
dat zich in zee werpt,
nadat ze verkracht is door een zeepiraat.
En ik ben de zeepiraat, mijn hart nog niet in staat
tot begrijpen en liefhebben.

Ik ben een lid van het Politbureau,
met onbeperkte macht in mijn handen.
En ik ben de man die,
langzaam stervend in een heropvoedingskamp,
zijn ‘bloedschuld’ aan zijn volk moet betalen.

Mijn vreugde is als de lente, zo warm
dat zij bloemen doet bloeien
langs alle paden van het leven.
Mijn pijn is als een rivier van tranen, zo vol
dat zij de vier oceanen vult.

Alsjeblieft, noem me bij mijn ware namen
zodat ik al mijn huilen en lachten tegelijk kan horen,
zodat ik kan zien dat mijn vreugde en pijn één zijn.

Alsjeblieft, noem me bij mijn ware namen,
zodat ik kan ontwaken
en de deur van mijn hart open kan blijven,
de deur van mededogen.

 – Thich Nhat Hanh