Grenzen zijn niet egoïstisch

Grenzen aangeven. Ik weet dat het belangrijk is en toch vind ik het moeilijk. Ik ben bang dat ik de ander kwets als ik zeg ’tot hier en niet verder’. Ik ben bang dat ik niet aardig gevonden word als ik simpelweg ‘nee’ zeg . Of sterker nog: tot egoïst wordt verklaard, als ik voor mijzelf kies.

Lang zag ik mijzelf als flexibel en gemakkelijk. “Tuurlijk, geen probleem!” was mijn mantra. Nee zeggen was taboe. Daar lag lading op. Ik weet precies waar dat vandaan komt. Als je als kind nee zei tegen je ouders, dan zwaaide er wat. Gehoorzamen en ja zeggen. Dat was hoe het hoorde. Dan was je lief. Die imprint heeft zich behoorlijk diep in mijn systeem gegroefd.

Maar op een dag realiseerde ik mij, dat ik mijzelf met elke grens die ik niet stelde, verloochende. En niet alleen mijzelf, ook de relatie waarbinnen ik zo graag aardig wilde zijn. Mijn vriendelijkheid klampte zich als een gewicht vast aan mijn enkels. Met elke niet-uitgesproken grens werd het steeds moeilijker om dichterbij die ander te komen. Het voelde zwaar, het putte me uit, het maakte me eenzaam.

Een grenspaal zonder bordje

Ik was als een grenspaal zonder bordje. Iedereen mocht me passeren, bewonderend zwaaien, of er vrolijk graffiti op spuiten. Maar waar stond ik zelf? Wat wilde ik? Op het moment dat ik mezelf die vragen stelde, werd het ongemakkelijk stil. Mijn aandacht was zo gericht op het voldoen aan de wensen van anderen, dat ik amper kon voelen wat mijn eigen behoefte was.

Het heeft me best wat tijd gekost om helemaal los van de wensen van de buitenwereld, te voelen wat ik zelf wilde en nodig had. Waar voel ík me goed bij? Wat is mijn plek in dit verhaal? Hou behoud ik mijn autonomie in deze situatie? En hoe kan ik dit respectvol inbrengen?

Grenzen aangeven is kwetsbaar. Het is aangeven: “Hé, dit ben ik. Tot hier voel ik me goed.” Het vraagt moed om te zeggen: “Ik begrijp jouw behoefte, maar dit wil ik niet.” Soms betekent het teleurstelling. Soms zelfs afscheid. Maar vaker betekent het ruimte. Ademruimte, denkruimte, ruimte voor jou.

Ik herinner me nog levendig de eerste keer dat ik tegen een vriend zei: “Nee, vandaag liever niet.” Ik verwachtte een lichte aardbeving, minstens een kleine tsunami van schuldgevoel. Maar weet je wat er gebeurde? Hij antwoordde gewoon: “Oké, geen probleem.” En ineens voelde ik me lichter. Alsof een van die gewichtjes zomaar van mijn enkel viel.

Ik realiseerde mij dat we in dit gesprek ieder onze verantwoording namen voor onze eigen wens. Ik probeerde het niet voor mijn vriend op te lossen en mijn vriend legde het niet als taak bij mij neer. We deelden simpelweg onze behoeften en hadden geen verwachtingen over de invulling ervan.

Grenzen zij niet egoïstisch.
Ze zijn essentieel.

Grenzen zijn niet egoïstisch. Ze zijn essentieel. Ze beschermen wat belangrijk is: onze energie, tijd, dromen en ons welzijn. Grenzen maken ruimte voor echte verbinding en diepere relaties. Want wat is liefde, vriendschap of collegialiteit waard als je niet eerlijk bent over waar jij je goed bij voelt?

Hoe zit het met jou en je grenzen? Wanneer luisterde jij voor het laatst écht naar wat jij wilt en nodig hebt? Wat zou er gebeuren als jij vandaag besloot om één gewichtje van je enkel te laten vallen?

In de natuur kunnen we hier heel mooi symbolisch mee oefenen. We kunnen takken verzamelen en ons voorstellen dat iedere tak symbool staat voor de momenten dat we niet in staat waren onze grenzen aan te geven. Hoe zwaar voelt die stapel?

We kunnen letterlijk een streep trekken in het bos: Tot hier en niet verder! Of een ruime cirkel om ons heen creëren: dit is mijn ruimte en die eer ik! Hoe voelt dat? Hoe meer we het hele lijf betrekken bij onze ervaring, hoe beter de inzichten beklijven. Dat is de magie van natuurcoaching!